TRABZON TARİHİ YAZIMI MESELESİ VE AHMET LÜTFİ’NİN “TRABZON TARİHİ” (1876-1950) –  THE QUSTION OF WRITING TRABZON’S HISTORY and AHMED LÜTFİ’S TRABZON TARİHİ (HISTORY OF TRABZON) (1876-1950)

MELEK ÖKSÜZ

 ÖZ

Osmanlı Devleti’nde şehir tarihçiliği geleneğinin başlangıcını Şakir Şevket’in “Trabzon Tarihi” (1877) adlı eseri oluşturmaktadır. Onun bu cesaret ve gayreti kendisinden sonraki dönemde Trabzon Tarihi yazımı meselesini hep gündemde tutmuştur. Tarih-i Osmanî Encümeni’nin kurulması, Trabzon’da da bir şube oluşturulmasını sağlamıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında İnan ve Akın Mecmuaları başta olmak üzere, pek çok dergi ve yayınlarda da bu mesele tartışılmıştır. Hamamizade İhsan Bey, Baki Cinemre, Abdullah Günel ve daha pek çok kişi yazdıkları yazılarla bu konuyu sürekli irdelemişlerdir.

Bu makalede Trabzon Tarihi nasıl yazılmalıdır problemine tarihin sayfalarından ışık tutulduktan sonra, Trabzon Sultanisi Tarih öğretmenlerinden Ahmet Lütfi tarafından yazılan, fakat basılmamış olan “Trabzon Tarihi” isimli çalışma, Osmanlıcadan yeni Türk alfabesine çevrilerek bilim dünyasının dikkatine sunulmuştur. Ahmet Lütfi’nin bu çalışması, Şakir Şevket’ten itibaren gelişen süreçte, Trabzon tarihinin yazımı meselesine katkı sunabilecek niteliktedir.

Anahtar Sözcükler: Şehir Tarihçiliği, Şakir Şevket, Ahmet Lütfi, Trabzon Tarihi

ABSTRACT

Şakir Şevket’s Trabzon Tarihi (History of Trabzon) represents the beginning of the tradition of city historiography in the Ottoman Empire. His courage and effort kept the issue of writing history of Trabzon on the agenda after his period. The establishment of “Tarih-i Osmanî Encümeni” ensured that a related branch was established in Trabzon as well. In the earlier years of the Turkish Republic, the issue was also discussed in many periodicals and publications, particularly in Inan and Akın periodicals. Hamamizade İhsan Bey, Baki Cinemre, Abdullah Günel and lots of others addressed the issue in their writings.

In this paper, we first tried to throw a light to the issue of how to write history of Trabzon. Secondly Ahmet Lütfi’s unpublished Trabzon Tarihi, has been translated from the Ottoman Turkish into modern Turkish alphabet and presented to the attention of scholarly world. Ahmet Lütfi’s study seems to have the quality of contributing the issue from Şakir Şevket’s time up to now.

 Keywords: City historiography, Şakir Şevket, Ahmet Lütfi, the History of Trabzon