III. YÜZYILDA TRABZON’A SALDIRAN BORANLAR KİMLERDİR?

Osman KARATAY

ÖZET

Gotlarla ittifak halinde Trabzon çevresine yaptıkları akınlardan, III. yy’da Karadeniz’in kuzeydoğu sahillerinde Boran adlı bir kavmin bulunduğunu anlıyoruz. Hakkında ayrıntı bulunmayan bu kavim, ancak bölgede daha sonraki aynı veya benzer isimli topluluklarla ilişkilendirilerek incelenebilir. Hem Batı bozkırlarında Kıpçak dünyası içinde, hem Oğuzlar arasında, hem de Moğol birliğinde bu isim etnik bir birim olarak geçmektedir. Trabzon’a saldıran Boranları bu sonrakilere bağlamak için haklı tarihi sebepler vardır. Muhtemelen İdil boylarının eski halklarından olan bu Türk topluluğu, Kıpçak yayılması ve daha sonra Cengizli istilaları sırasında yaşanan etnik süreçlere dahil olmuş ve Avrasya’nın çeşitli yerlerine dağılmış gözüküyor.

Anahtar Kelimeler: Boran, Baran, Barın, Kıpçaklar, Moğollar, Doğu Avrupa Türkleri.

ABSTRACT

There seems in the III. century A.D. a warlike people called Boranoi, who then attacked onto Trabzon and its surroundings together with the Goths, used to live in the northeastern coastal region of the Black Sea. There is no more detail about this people, and thus we should compare them with later peoples with the same or similar names, which abundantly attest within the Kipchak entity of the Western steppes, the Oghuz and the Mongol unions. There are many historical reasons to relate them to those raiding the Trabzon region. This Turkish tribe, which was likely one of the old settlers of the Volga region, seems to have participated in the ethnic processes, firstly during the Kipchak expansion, and then the Mongolian invasions, and spreaded to various regions of Eurasia.

Key Words: Boran, Baran, Barin, the Kipchaks, the Mongols, East European Turks.