BİR ANADOLU EYALETİ OLARAK HONORIAS / HONORIAS AS AN ANATOLIAN PROVINCE

ÖZ

Honorias, Bithynia ile Paphlagonia arasında kalan, Paphlagonia Bölgesi’nin hin-terlandı konumunda, kuzeybatı Anadolu’da bulunan bir Geç Roma-Erken Bizans eyaleti idi. Bu eyaletin başkenti Klaudiopolis (Bolu) olup yöneticileri ise “praeses” sıfatını taşımakta idiler. Bizans İmparatoru II. Theodosius döneminde kurulan eyaletin ismi Theodosius’un amcası “Honorius”dan gelmektedir. Eyalet batıda Bithynia ve Pontica Dioceses’inin toprakları ile güneyde Galatia Prima ve doğuda Paphla-gonia’nın bazı topraklarını kapsamaktadır. Synecdemus’ta sayılan, eyaletteki baş-lıca kentler ve metropolitlikler şunlardır: Herakleia Pontika (Karade-niz Ereğlisi), Prousias (Düzce-Konuralp), Tieion (Filyos), Krateia (Gerede yakını) ve Hadriano-upolis (Eskipazar). Eyalet İS 535-548 yılları arasında İmparator I. Iustinianus döneminde Paphlagonia ile birleştirilmiş ve “Praetor Iustinianeus Paphlagoniae” adıyla anılan bir yönetime dahil edilmiştir. Eyaletin özellikle güneydeki hinterland kısmı çok az tanınmaktadır ve 2000’li yılların başından beri yapılan bazı arkeolo-jik çalışmalarla bu kısım kısmen aydınlanmaya başlamıştır. Eyalet özellikle Bizans İmparatoru Herakleius’un İS 7. yüzyılın ilk çeyreğinde Araplara yaptığı mücadele-lere konu olmuştur. Bu çalışmayla Honorias Eyaleti’nin tarihsel ve arkeolojik süreci özetlenecektir.

Anahtar Sözcükler: Anadolu, Karadeniz, Geç Roma/Erken Bizans, Honorias, Klaudiopolis.

HONORIAS AS AN ANATOLIAN PROVINCE

ABSTRACT

Honorias was a Late Roman-Early Byzantine province between Bithynia and Paphlagonia, at the hinterland of Paphlagonia, located in northwest Anatolia. The rulers of this province, whose capital was Klaudiopolis (Bolu), were called as ‘praeses’. The state was founded in the rule of Byzantine Emperor Theodosius II and named Honorius, his uncle’s name. The province covered the lands of Bithynia and Pontica Dioceses to the west, Galatia Prima to the south and some parts of Paphlogonia to the east. The central cities and metropolities in the province listed in Synecdemus are as follows: Heracleia Pontika (Black Sea Eregli), Prousias (Duzce-Konuralp), Tieion (Filyos), Krateia (near Gerede) and Hadrianoupolis (Eskipazar). The state was unified with Paphlagonia during the reign of Emperor Iustinianus between 535-548 AD and was included in a government called et Praetor Iustinianeus Paphlagoniae. The hinterland, especially in the southern part of the province, is little known and has been partially illuminated by some archaeological work since the early 2000s. The province was particularly the subject of the Byzantine Emperor Herakleius’s struggle against the Arabs in the first quarter of the 7th century AD. This study is aimed at reviewing the historical and archaeological process of Honorias.

Keywords: Anatolia, Black Sea, Late Roman/Early Byzantine, Honorias, Klaudiopolis.