MİLLİ MÜCADELE YILLARINDA GÜMÜŞHANE’DE RUMLAR VE PONTUS HAREKETİ – THE PONTIC GREEKS AND THE PONTUS MOVEMENT IN GÜMÜŞHANE

ÖZ

Türk Milli Mücadelesi yıllarında Gümüşhane’de özellikle Torul’da önemli miktarda Rum nüfus yaşamaktaydı. Bununla beraber Rum nüfusu Torul da dahil Gümüşhane’nin hiçbir yerinde çoğunlukta değildi. O yıllarda Karadeniz bölgesinde, Pontus devleti kurmak amacıyla bölücü Rumlar genel bir isyan başlatmışlardı. Kurmayı düşündükleri Pontus Devletine Gümüşhane’yi de dâhil etmişlerdi. Pontusçular önce teşkilatlarını kurdular, ardından tedhiş hareketlerine başladılar. Fakat alınan etkili tedbirler sayesinde Gümüş-hane’deki Pontus hareketi etkisiz hale getirilmiştir. Bu çalışmada arşiv vesikaları, devrin basını, resmi tutanaklar, hatıralar ve araştırma eserler kullanılarak Gümüşhane’de Rum nüfusu, Pontusçuluğun tesisi, Rum çetelerin tedhiş hareketleri, Türk Hükümetinin Pontus hareketiyle mücadelesi incelenecektir.

Anahtar Sözcükler: Gümüşhane, Trabzon, Pontus, Pontus Çeteleri, Kalfa Süleyman.

ABSTRACT

A large number of the Pontic Greeks population lived at the Torul district of Gümüşhane in the years of the Turkish National Struggle. However, the figures pertaining to the Pontic Greek population was not higher than that of the Turks anywhere in Gümüşhane including Torul. In those years, the Pontic Greeks launched a general rebellion in the Black Sea region to establish the Pontus state. They claimed Gümüşhane and included it in their imaginary Pontus State, which they thought to establish. The Pontic Greeks first set up armed organizations and then began their terrorist acts. However, the Pontus movement was soon passivised thanks to the effective measures taken in Gümüşhane.

This study, with references to the archive documents, the newspapers, official minutes, memories, research Works, examines the Pontic Greek population at the time, establishment of the Pontus armed organizations, activities of pontus bands and Turkish government’s struggle with the Pontus movement in Gümüşhane.

Keywords: Gümüşhane, Trabzon, Pontus, Pontus Bands, Khalfa Süleyman.