ORTAÇAĞ’DA KAFKASYA HAVZASINDA KIPÇAKLAR – THE KIPCHAKS IN THE CAUCASUS BASIN IN THE MIDDLE AGES

MEHMET ÇOG

 ÖZ

Kıpçakların Kafkasya’daki varlıkları ilkçağlardan itibaren bilinmektedir. Ancak tarihe mal olmaları ve Kafkasya’daki siyasi yapılanmaları X. Yüzyıldan itibaren ayrıntılarıyla bilinmektedir. Karadeniz’in Kuzeyinden Mısır’a kadar geniş bir coğrafyada etkin olan Kıpçaklar, Kafkasya’da özellikle X. ve XIII. Yüzyıllar arasında, bölgedeki mevcut devletlerin siyasi yapılanmalarında ve milletlerin etnik yapısının şekillenmesindeki en önemli unsurların başında gelmektedir. Moğol baskısıyla Kafkasya’da artan Kıpçak nüfusu kısa zamanda bölgeye yayılarak bölgenin etnik yapısını Türkler lehine geliştirdiler. Altınordu ve Timur döneminde Kıpçakların büyük bir kısmı İslam dinini benimsemekle birlikte, bazı gruplar Ermeniler ve Gürcüler arasında Hıristiyanlaşmışlardır.

Anahtar Sözcükler: Kıpçak, Kafkasya, Karadeniz.

ABSTRACT

The Kipchaks in the Caucasus have been known since the early ages. However, from the tenth century on, their history and political structures have been well known. The Kipchaks spreading in a wide area from the North of Blacksea to Egypt, marked a leading role in political structuring of the existing states and shaping the ethnic structures of nations in the area between the centuries of X and XIII. Since they were crushed by the Mongols, increasing population of The Kipchaks in the Caucasus spreaded in a short time and contributed the region’s ethnic structure in favor of Turks. While majority of The Kipchaks converted to Islam in the period of the Golden Horde and Timur, some groups christianized among the Armenians and Georgians.

Keywords: The Kipchaks, Caucasian, Blacksea.